Ο ΠΡΟΥΣΤ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ

Πώς μια σειρά προφορικών διαλέξεων σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης μπορεί όχι απλώς να αφορά, αλλά να σώζει από την έσχατη εξαθλίωση, πάει να πει την απώλεια της ανθρώπινης ιδιότητας 400 Πολωνούς αξιωματικούς; Πώς είναι δυνατόν η ζωή 400 αιχμαλώτων πολέμου να εξαρτάται κι εν τέλει να σώζεται χάρη στην από μνήμης περιγραφή του πολύτομου μυθιστορηματικού έργου του Προυστ, Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο; Πώς είναι δυνατόν άνθρωποι η ψυχική και σωματική υγεία των οποίων κρέμεται από μια κλωστή να βρίσκουν πρακτικό αποκούμπι στην από δεύτερο χέρι περιγραφή της ζωής στα αριστοκρατικά παρισινά σαλόνια του 19ου αιώνα; Ο Πολωνός αξιωματικός Γιόζεφ Τσάπσκι, ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες της σφαγής του Κατύν, βρίσκεται εν συνεχεία έγκλειστος για δέκα οκτώ μήνες στο στρατόπεδο του Γκράζοβιετς στη Ρωσία. Η βαθιά του αγάπη για τη λογοτεχνία, και ειδικότερα, για το ιλιγγιώδες ύφος του Προυστ, που αναλύει με λεπτότητα και λεπταισθησία ωρολογοποιού την ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, τον ωθούν στην πραγματοποίηση μιας σειράς διαλέξεων η οποία αποτέλεσε για κείνον και τους συγκρατούμενούς του τη μοναδική διέξοδο από τον εφιάλτη της καθημερινότητας των στρατοπέδων. Η νοερή μετάβαση σ’ έναν κόσμο που βρίσκεται στους αντίποδες της δικής τους συνθήκης, η ικανότητα του Τσάπσκι να ζωντανεύει τις πιο λαμπρές σελίδες του Προυστ, τις οποίες ως πραγματικός λάτρης της λογοτεχνίας έχει αποστηθίσει και κουβαλάει ως φυλαχτό μέσα του, συγκρατούν τους εξαθλιωμένους αιχμαλώτους στον κόσμο των ζωντανών. Το βιβλίο αυτό αποτελεί την έμπρακτη απάντηση, το απαράμιλλο πειστήριο της ιαματικής, αν όχι και θαυματουργικής δύναμης της λογοτεχνίας.