Η ΤΡΙΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΑΘΕΡΙΣΜΟΥ

Μου είναι, στ' αλήθεια αδύνατο να σταθμίσω τι ποσοστό συμβολής στη σύνθεση αυτού του αριστουργήματος μπορούν να διεκδικήσουν τα δύο ιερά τέρατα που το προσυπογράφουν: ο Γκολντόνι και ο Στρέλερ. Έχοντας μπροστά μου τα δύο κείμενα, το πρωτότυπο και τη διασκευή, και ανάμεσά τους τα διακόσια χρόνια που μεσολαβούν, πέρα από την ποσοτική ανισότητα που τα διαφοροποιεί (αφού στα τρία έργα της αρχικής τριλογίας αντιστοιχούν τώρα οι τρεις πράξεις ενός μόνο έργου), διακρίνω την ίδια δραματουργική σοφία, την ίδια αποτελεσματικότητα της γλωσσικής διατύπωσης, την ίδια γλώσσα της σκηνικής τεχνικής - και πάνω απ' όλα: την ίδια ιλαρή τρυφερότητα απέναντι στον καθημερινό άνθρωπο και στις αδυναμίες που καθορίζουν το πεπρωμένο του. Γιατί η εθελοτυφλία μπροστά στην επικείμενη καταστροφή, όταν η επίγνωσή της απειλεί να αλλοιώσει τη γοητεία της ζωής, ο συμβιβασμός κάτω από την πίεση των κοινωνικών επιταγών που ρυθμίζουν την ατομική συμπεριφορά, η αστοχία και η ανασφάλεια της ερωτικής διεκδίκησης, όλα αυτά και πολλά ακόμη από τα θέματα του έργου περιγράφουν τον άνθρωπο, τον χτεσινό και τον σημερινό, κατά τη διαχρονική διαδρομή του. Αυτή η ταυτότητα όρασης και προσέγγισης είναι που νομιμοποιεί και την τελική ταύτιση των δύο διαδοχικών μορφών του έργου, γεφυρώνοντας την απόσταση από τα μέσα του 18ου ως τα μέσα του 20ού αιώνα.