Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΩΝ ΔΥΝΑΤΩΝ

Το μισ? της αρετ?ς το αφαιρε? η σκλαβι? "?μισυ τ’ ?ρετ?ς ?ποα?νυται δο?λιον ?μαρ" ?μηρος (?δ. ρ. 392). Το πολυδι?στατο ν?ημα της ελευθερ?ας, αν?καθεν υπ?ρξε για τον προβληματιζ?μενο ?νθρωπο "σημε?ον αντιλεγ?μενον" αλλ? και αφετηρ?α με ευγενε?ς αγ?νες. Το σ?μερα αντιγρ?φει κατ? ?να μεγ?λο μ?ρος το χτες, και η εξ ορισμο? αυταξ?α της ελευθερ?ας παγιδε?εται, παρερμηνε?εται και δεινοπαθε? μ?σα στις σ?γχρονες πολιτισμ?νες κοινων?ες, αφο? πρ?τα ταλαιπωρ?σει ιδια?τερα τον "υπαρξιακ?" φορ?α της ?νθρωπο. Κι αληθιν?, η καμπ?λη ταλαντ?σεων του ανθρ?πινου ψυχισμο? απ? την δουλικ?τητα μ?χρι την αναρχικ?τητα ε?ναι πολ? μεγ?λη κι ενδιαφ?ρουσα. Η ελευθερ?α στη βο?ληση (οντολογικ? θ?ση), η ελευθερ?α στον πνε?μα (πολιτιστικ? θ?ση) και η ελευθερ?α στην ομαδικ? συμπεριφορ? του ανθρ?που (πολιτικ? θ?ση) ε?ναι οι τρεις βασικο? μηχανισμο? εν?ς συστ?ματος, που αν ?νας δεν λειτουργε? καλ?, ?λο το σ?στημα καταστρ?φεται. Ας εξετ?σουμε ?μως αυτο?ς τους μηχανισμο?ς ξεχωριστ? και σε ?λλη επ?δραση. Σ?μερα, ?στερα απ? μια μακρυ? και δ?σκολη πορε?α των φιλοσοφικ?ν ιδε?ν καταλ?γουμε στο συμπ?ρασμα, πως η ελευθερ?α ε?ναι η ανεμπ?διστη και σ?μφωνη με τη Φ?ση του συμπεριφορ? του ?ντος (με μοναδικ? δεσμευτικ? αναγκαι?τητα γι’ αυτ?, τη φυσικ? νομοτ?λεια του ε?δους του). ?τσι, ελευθερ?α βουλ?σεως, δεν σημα?νει ανεξαρτησ?α απ? την αναγκαι?τητα των φυσικ?ν ν?μων, αλλ? συν?παρξη, γν?ση και εκμετ?λλευση αυτ?ς της φυσικ?ς αιτιοκρατ?ας απ? τη βο?ληση (γιατ? η γν?ση σ?ζει). ?νας νερ?μυλος – απ? κατασκευ?ς – χρει?ζεται νερ? αναγκαστικ? κι ?χι α?ρα για να λειτουργ?σει τ?λεια (γιατ? αλλι?ς θ?ταν ανεμ?μυλος). Κι ?σο επιστημονικ?τερες ε?ναι οι συνθ?κες συνεργασ?ας της μηχαν?ς του με το υγρ? στοιχε?ο, τ?σο τελει?τερα κι αποδοτικ?τερα λειτουργε? ο νερ?μυλος. Αντ?στοιχα και η ελευθερ?α βουλ?σεως, ε?ναι ελευθερ?α ανθρ?πινης βουλ?σεως. Το?το ακριβ?ς το "αν? θρ?πινης" συγκεκριμενοποιε?, προσδιορ?ζει και δεσμε?ει την α?ριστη "ελευθερ?α" της βουλ?σεως, ?στε να μην μπορε? να ξεφ?γει απ? τη φ?ση της. ?τσι λοιπ?ν, τ