ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΡΕΩΣ

Στην προσπάθεια να αποδειχθεί ο 13oς αι. μ.Χ. ως χρονική περίοδος της αφύπνισης της ελληνικής εθνικής συνείδησης και ως συνέπεια της λατινικής κυριαρχίας στο Βυζάντιο (1204-1261), χρησιμοποιήθηκε το "Χρονικόν του Μορέως" ως τεκμήριο, όχι όμως αρκετά επισταμένα, ίσως εξ αιτίας της αρνητικής κριτικής του έργου ως προς την ιστορική του αξία. Στη μελέτη αυτή εξετάζεται το "Χρονικόν του Μορέως" από ιστορική και ανθρωπολογική άποψη. Μέσα από αυτήν τη διπλή μεθοδολογική προσέγγιση, καθορίζονται σε αυτό το έμμετρο κείμενο και ερευνώνται με επιστημονική σχολαστικότητα, όροι, στερεότυπες ιδέες, συλλογικές και προσωπικές αντιλήψεις και συμπεριφορές σε σχέση με τη συνείδηση του εθνικισμού και με ανάλογα συναισθήματα συλλογικής ταυτότητας, όπως αυτές διαμορφώνονται και εκδηλώνονται στην Πελοπόννησο μετά την ίδρυση του πριγκιπάτου του Μορέως το 1209. Εξετάζοντας τα στοιχεία εθνικισμού, φυλετικών διακρίσεων και πολιτιστικών διαφορών που, άλλωστε, παρέχει σε αφθονία το Χρονικό, εξακριβώνεται ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες συντελούν στην αφύπνιση και διαμόρφωση συλλογικών συναισθημάτων συναδελφικής αλληλεγγύης, αλλά και φυλετικού μίσους και διαχωρισμού μεταξύ διαφορετικής προέλευσης λαών. Αρκετά επίσης στοιχεία στο Χρονικό φανερώνουν το ρόλο της εκκλησιαστικής προπαγάνδας στην ανάπτυξη θρησκευτικού ανταγωνισμού και μίσους ανάμεσα τόσο σε αλλόθρησκους όσο και ομόδοξους λαούς. Επιπλέον, το κείμενο χρησιμεύει ως πολύτιμη πηγή στη μελέτη της διαδικασίας συλλογικών αλλαγών στους τομείς της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής ενός τόπου ύστερα από απότομη διακοπή του δίαίαδ φΐο και κάτω από συνθήκες ξένης κατοχής. Παράλληλα, εξαιτίας της υπάρχουσας εννοιολογικής σύγχυσης, προσδιορίζονται και σχολιάζονται οι διαφορές ανάμεσα σε καταστάσεις ταξικών διαφορών και σε αυτές εθνικιστικής αποκλειστικότητας και διαχωρισμού, καθώς και ανάμεσα σε συναισθήματα τοπικισμού, πατριωτισμού και εθνικισμού.