ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ. ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ ΕΙΡΗΝΙΣΜΟΥ

Ο Καρλ Πολάνυι (1886-1964), ο μεγαλύτερος ιστορικός της οικονομίας του εικοστού αιώνα, προσωπικός φίλος και συνομιλητής του Γκέοργκ Λούκατς, του Άρνολντ Χάουζερ και του Καρλ Μανχάιμ, είναι αρκετά γνωστός ώστε να μη χρειάζεται ιδιαίτερη παρουσίαση εδώ· στα Προλεγόμενά της άλλωστε η κόρη του Kari Polanyi-Levitt, σημαντική οικονομολόγος και η ίδια, σκιαγραφεί με λίγες αδρές αλλά καίριες πινελιές την προσωπικότητα και τη σκέψη του. Το αριστούργημά του, "Ο μεγάλος μετασχηματισμός" (1944), είναι προ πολλού μεταφρασμένο και η προβληματική του αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων, σεμιναρίων και πανεπιστημιακής διδασκαλίας. Τα δύο σύντομα κείμενα που παρουσιάζουμε εδώ, φωτίζοντας κάποιες ιδιαίτερες πτυχές της σκέψης του ούγγρου θεωρητικού, συμπληρώνουν την εικόνα που έχουμε γι' αυτόν και το έργο του, έργο το οποίο διασταυρώθηκε γόνιμα με κάποια ρεύματα της κοινωνικής ανθρωπολογίας (από τον Marcel Mauss ως τον Marshall Sahlins) και άνοιξε καινοτόμους δρόμους στη σοσιαλιστική σκέψη του αιώνα: οι λεγόμενοι σήμερα «θεωρητικοί της αποανάπτυξης» (Serge Latouche, Jean-Claude Michea, κ.ά.) είναι ανάμεσα στους κληρονόμους του. Τα κείμενα αυτά προέρχονται από ένα τόμο με λιγότερο γνωστά άρθρα του Καρλ Πολάνυι, που καλύπτουν μια περίοδο από το 1919 ως το 1958, απανθισμένα από την κόρη του, τα οποία εκδόθηκαν πρώτα στα ιταλικά με τον γενικό τίτλο "Per un nuovo Occidente" (2013) και αμέσως μετά στ' αγγλικά με τίτλο "For a New West (2014). Η ίδια η Kari Polanyi-Levitt αποπειράται στον πρόλογό της να προεκτείνει τη σκέψη του πατέρα της στο σήμερα και να σκεφτεί με τους δικούς του όρους την κρίση του 2008 και τις συνέπειές της - αποδεικνύοντας την εξακολουθητική δραστικότητα αυτής της σκέψης μέσα σε μία πραγματικότητα της οποίας οι δομικά επανερχόμενοι κύκλοι μαρτυρούν το μέγεθος του ιστορικού μας εγκλωβισμού. [...] (Φώτης Τερζάκης, από το εισαγωγικό σημείωμα )