ΘΕΟΜΗΤΟΡΙΚΑ

Στην πρώτη ομιλία του Ιωάννου του Δαμασκηνού στο "Γενέσιο της Θεοτόκου", αφού εκφράζεται η χαρά της οικουμένης για το γεγονός που έγινε αιτία επανόρθωσης του ανθρώπινου γένους, αναπτύσσεται με ποιητική χάρη και βαθύ θεολογικό στοχασμό η πίστη της Εκκλησίας για το πρόσωπο, τη ζωή και το ρόλο της Παρθένου στη σωτηρία του ανθρώπου. Διότι δι' αυτής ο Κτίστης "πάσαν φύσιν προς το κρείττον μετεστοιχείωσε". Η ομιλία εκφωνήθηκε στο ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, όπου ο άγιος έμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα ως πρεσβύτερος. Στη δεύτερη ομιλία του, με εξίσου θερμό και ποιητικό ύφος, εκφράζει την πίστη της Εκκλησίας για την επανόρθωση του ανθρώπινου γένους με τη συμβολή της Θεοτόκου, γεγονός που αποτελεί αφορμή για πανηγυρισμούς, ώστε να τιμηθεί δεόντως Εκείνη που είναι νέος ουρανός και νέα γη, με εγκώμια και "χαίρε". Ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας στην ομιλία του, επίσης στο "Γενέσιο της Θεοτόκου", αφού επισημαίνει τον ανθρώπινο χαρακτήρα της Παρθένου -υμνώντας τον Ιωακείμ και την Άννα- θέτει τις βάσεις της ανθρωπολογικής διδασκαλίας του, στις οποίες στηρίζει το μεγαλείο της Θεοτόκου. Το μεγαλείο αυτό, στη συνέχεια, αποκαλύπτει και άλλες πτυχές της ορθόδοξης ανθρωπολογίας. Κατοχυρώνει βιβλικά και λειτουργικά την παναγιότητα της Παρθένου. Έτσι η διδασκαλία για τον άνθρωπο και η διδασκαλία για την Παρθένο αλληλοπλέκονται, για να οδηγήσουν στη διδασκαλία περί Ιησού Χριστού, που εκτός από Θεός είναι και ο μόνος αληθής άνθρωπος. Το Γενέσιο της Θεοτόκου τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου.