ΣΥΜΜΙΚΤΑ, Δ΄ - ΤΟΜΟΣ: 1

Η "Εργογραφία" του Κ. Θ. Δημαρά, την οποία μας κληροδότησε ο Φίλιππος Ηλιού, αριθμεί πάνω από 2.000 επιφυλλίδες στον ημερήσιο αθηναϊκό Τύπο. Από τις στήλες της "Πρωίας" και της "Πολιτείας" στην αρχή (1931-1932) και ιδίως αργότερα του "Ελευθέρου Βήματος" (1936-1944) και του "Βήματος" (1945-1991), ο Δημαράς παρεμβαίνει σταθερά στον δημόσιο πνευματικό διάλογο. Με όχημα την εφημερίδα, αποσκοπεί να διαπλάσει, πέρα από το συνάφι των ειδικών, το ευρύτερο καλλιεργημένο κοινό. Με την επιλογή των 301 κειμένων του Κ. Θ. Δημαρά που συγκεντρώνονται στα "Σύμμικτα Δ΄", κατατίθεται ένα σημαντικό δείγμα του ευρύτατου επιφυλλιδογραφικού του έργου, που καλύπτει όλο το χρονικό ανάπτυγμά του. Προσφέρεται έτσι και η ευκαιρία, μέσα από την πλούσια παρακαταθήκη των επιφυλλίδων, να διερευνηθεί η μακρά και πυκνή διαδρομή του συντάκτη τους. Μπορεί πράγματι κανείς, ξεφυλλίζοντας τους τόμους αυτούς, να παρακολουθήσει τον βηματισμό από τον ιδανισμό, τον ευσεβισμό και τον χριστιανικό κοινωνισμό στη λογοκρατία, τον επιστημονισμό και τον φιλοσοφημένο αγνωστικισμό (με αυτούς τους όρους περιέγραψε την πνευματική πορεία του Κ. Θ. Δημαρά ο Παναγιώτης Μουλλάς). Εξάλλου, κριτικός της λογοτεχνίας στην αρχή, ο Δημαράς γλιστρά σταδιακά από την αισθητική θεώρηση στην ιστορική. Και βέβαια από τη λογοτεχνία περνάει διαδοχικά στη μελέτη της ιστορίας της λογοτεχνίας, στην ιστορία των γραμμάτων και από εκεί στην ιστορία των ιδεών. Πλάι στις μετατοπίσεις, στις έξι δεκαετίες που καλύπτουν αυτοί οι δύο τόμοι μπορεί επίσης κανείς να διαγνώσει κάποιες σταθερές: υψηλή συνείδηση του ρόλου του διανοουμένου, αποφυγή προσωπικών αντεγκλήσεων, πίστη στην αγωγή. Το σώμα των επιφυλλίδων το διαπερνά ο απόηχος των ευρύτερων φιλολογικών και ιστοριογραφικών σχεδιασμών ή επιτευγμάτων του για να εκβάλει στο πλατύ κοινό, τις βεβαιότητες του οποίου ο Κ. Θ. Δημαράς επιχειρεί σταθερά να διεμβολίσει. Όσο για τη μέθοδο, αυτή είναι μία: συνδυασμός ηθικής και λογικής. Και το ζητούμενο στο βάθος ένα: η αλήθεια, που από μόνη της είναι επαναστ