ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Γλώσσες και πολιτισμοί βρίσκονται στο προσκήνιο της συζήτησης για την πολυπολιτισμική κοινωνία τη στιγμή που η παγκοσμιοποίηση ως ομογενοποιητική διαδικασία και η πολυπολιτισμικότητα ως διαδικασία διατήρησης της πολιτισμικής και γλωσσικής πολυμορφίας χρησιμοποιούνται στα ίδια συμφραζόμενα δημιουργώντας ένα ιδεολογικά αντιφατικό πλαίσιο. Στις συνθήκες αυτές αναιρούνται οι παραδοσιακοί όροι εκμάθησης των γλωσσών και οι άνθρωποι μαθαίνουν γλώσσες κυρίως για πρακτικούς σκοπούς και για να ανταποκριθούν σε ειδικότερες επικοινωνιακές ανάγκες. Η γλωσσική εκπαίδευση αυτού του τύπου θεωρείται πιο σύγχρονη, πιο εξειδικευμένη και, λόγω αυτής της εξειδίκευσης, ευκολότερα προσβιβάσιμη, καθώς συνάδει και με τη γλωσσική πολιτική που αρθρώνεται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκπαίδευση ως κλασσικός θεσμός εμπλέκεται και στην κοινωνικοπολιτισμική κοινωνικοποίηση των ομιλητών συμβάλλοντας, μέσα από την παροχή γνώσεων και κάτω από την επίδραση της κυρίαρχης ιδεολογίας, στη διαμόρφωση και στην καλλιέργεια της γλωσσικής και πολιτισμικής ταυτότητάς τους. Το σχολείο συμβάλλει επίσης σημαντικά στον σχηματισμό στάσεων μέσα από το επίσημο ή το λανθάνον πρόγραμμα καθώς και μέσα από τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Όταν μάλιστα ο μαθητικός πληθυσμός χαρακτηρίζεται από την ετερότητά του, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, τίθενται σημαντικότατα ζητήματα λειτουργίας της εκπαίδευσης γενικότερα και του σχολείου ειδικότερα, επειδή ο δημόσιος λόγος περί ετερότητας ενέχει άρρητες ιδεολογικές και μεθοδολογικές παραδοχές ταυτίζοντας πολλές φορές την επιστημονική γνώση με την προσωπική γνώμη. Καθώς στον διάλογο για τη γλωσσική εκπαίδευση στην πρώτη, δεύτερη ή ξένη γλώσσα έχουν επικρατήσει αλλά και αντιπαρατίθενται διάφορες λογικές, η κοινωνιογλωσσολογική προσέγγιση που επιχειρείται στην παρούσα μελέτη επιδιώκει μέσα από μια θεώρηση που άπτεται ζητημάτων που αφορούν μεταξύ άλλων στη γλωσσική ιδεολογία και κατά συνέπεια στη γλωσσική πολιτική να ερμηνεύσει από μία άλλη σ