ΠΑΤΡΙΔΑ ΧΩΡΑ ΞΕΝΗ

«Bizim sehrimiz; Η πόλη μας;» Ο πελάτης γέλασε και ο πατέρας μού έριξε ένα αυστηρό βλέμμα. Ένταση επικρατεί ανάμεσα στις δύο κοινότητες και η κουβέντα αυτή, κουβέντα από ένα αγόρι που μαθαίνει τα τουρκικά, κουβέντα ειπωμένη εν τη ρύμη του λόγου, θεωρήθηκε προσβολή. «Είναι δική σας η πόλη, λοιπόν...» επανέλαβε, κοιτώντας περιπαικτικά τον πατέρα. Έπειτα, σαν να ήταν εκείνος το αφεντικό, έκανε νόημα στους παραγιούς να βιαστούν να κόψουν τα υφάσματα που είχε διαλέξει. Τα σπίτια των Ελλήνων αδειάζουν. Οι γειτόνισσες που λένε τον καφέ δεν έρχονται πια σε μας. Μας χαιρετάνε από μακριά με ένα νεύμα, αλλά να πουν τον καφέ στις αδελφές μου δεν έρχονται. Το σκυλί των διπλανών σύρθηκε ένα πρωί μέχρι την εξώθυρα με ένα βαθύ τραύμα στο πλάι του λαιμού. Λίγο μετά ξεψύχησε. ... Παιδί Μικρασιατών ο Μιλτιάδης Σαλβαρλής, αφηγείται, με τον «απλούστερο τρόπο», την ιστορία δύο παιδιών που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πατρογονικά τους χώματα, στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου, μαζί με τις οικογένειές τους, και έσμιξαν εδώ, στην Αθήνα, έως το γέρμα της ζωής τους. Η ουσιαστική διαφορά αυτού του βιβλίου από τα τόσα άλλα παρεμφερούς θεματολογίας βρίσκεται στις λέξεις «απλούστερος τρόπος». Υπάρχει ο πόνος, ο κατατρεγμός, η σκαιή, χυδαία συμπεριφορά των παλαιοελλαδιτών προς τους ξεριζωμένους, οι ελπίδες κ' οι αγώνες για ένα νέο ξεκίνημα, τα φριχτά χρόνια της κατοχής, το επώδυνο, σχεδόν μαζοχιστικό, «ξύσιμο» σε παλιές πληγές της ψυχής... Όπως κ' η σιγά-σιγά επούλωση των πληγών αυτών, η ένταξη στην κοινωνική «κανονικότητα», η επαγγελματική επιτυχία και αναγνώριση, οι δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις που άλλοτε οδηγούν σε οικογενειακή γαλήνη, άλλοτε σε ταραγμένες καταστάσεις. Όλα αυτά, όμως, δοσμένα με τόσο ρέοντα λόγο, με τόση «φυσικότητα», σαν να πρόκειται για «απλή» καταγραφή ημερολογιακών καταχωρίσεων ενός ανθρώπου που τα ζει· όχι για διανοήματα ενός συγγραφέα, ο οποίος με την αρτιότητα του λόγου του αποδίδει σε μικρογραφία την Ιστορία αυτού του τόπου για μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων (