ΟΙ ΑΡΧΙΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟΝ ΕΡΓΟΝ ΑΥΤΩΝ ΜΕΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ ΤΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΤΩΝ ΟΥΣΤΑΠΑΣΙΔΩΝ

Εις την χορείαν ταύτην των αοιδίμων ναυαγωσωστών, ή μάλλον ειπείν, Ευεργετών του ημετέρου Γένους, εξέχουσαν θέσιν κατέχουσιν και οι Μεγάλοι Άρχοντες Αρχιμεταλλουργοί της Τουρκίας, οι εκ Πόντου και κυρίως εκ της επαρχίας Χαλδίας καταγόμενοι, οι κοινώς Ουσταπασίδες ή Ματεντσηπασίδες γνωριζόμενοι. (...) Επροστάτευσαν τα σχολεία, επροίκισαν διά πολυταλάντων κειμηλίων τα ιερά σεμνεία της πίστεως ημών, εν οις το θείον εθρήσκευον και ελάτρευον, επροίκισαν τας ιεράς μονάς του Πόντου, Αγίου Όρους και Κύπρου δια πολυταλάντων κειμηλίων και ολόκληρα προσοδοφόρα κτήματα αφιέρωσαν εις τους Αγίους τόπους και σπουδαία χρηματικά ποσά κατ` έτος απέστελλον προς διατροφήν των εκεί συνασκούμενων πατέρων, επροίκισαν την πατρίδα δι` ανεγέρσεως ναών, οικημάτων, μετοχείων, λουτρώνων, γεφυρών. Έδιδον εργασίαν εις χιλιάδας ομογενών, επροστάτευον εις τα απαραβίαστα μεταλλεία πάντα καταδιωκόμενον και αμαρτάνοντα ομογενή. (...) [Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]