ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ

Οι περισσότεροι τον θεωρούν τον μεγαλύτερο από τους ζωγράφους· αναμφίβολα τα λιγότερα από είκοσι ζωγραφικά έργα του που σώθηκαν αποτελούν αξεπέραστα όρια του πολιτισμού μας. Ζωγράφισε γυναίκες που γεννούν και σώζουν, άντρες που σκοτώνουν και πεθαίνουν, έναν δακρυσμένο Ιησού και έναν αρσενικοθήλυκο Ιωάννη Βαπτιστή· ζωγράφισε φουσκωμένα στήθη, χαμόγελα και καμπύλες που ελευθερώνουν. Μα ίσως ο Λεονάρντο να ζήτησε κάτι περισσότερο: τα μυστικά σήματά του μοιάζουν να οδηγούν σε μια οριστική καταφατική Ουτοπία των αινιγμάτων· σε έναν κόσμο που δεν απαντά μα αγκαλιάζει, σε ελικοειδείς δρόμους και άγριους κοφτερούς βράχους, που υπόσχονται την Αέναη Επιστροφή.