ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΩΝ ΑΛΩΣΕΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Ποιος, ξέροντας να συνθέτει θρήνους για οδυνηρά γεγονότα, θα μπορούσε να θρηνήσει, όπως της αξίζει, την πόλη της Θεσσαλονίκης; Αυτή η πόλη, όσο ξεπερνούσε παλιά κατά πολύ όλες τις άλλες σε ευημερία και φαινόταν παντού υπέροχη και ζηλευτή, τόσο τώρα γνώρισε τη δυστυχία και αποτελεί το θέμα πολλών θρήνων. Όσοι, έστω και για λίγο χρόνο, συνέβη να απολαύσουν τα αγαθά της, δεν μπορούν να πουν τίποτε άλλο για αυτήν παρά πράγματα στενάχωρα στην ψυχή και που προκαλούν ροή δακρύων. Αυτή ξεπερνούσε πολλές πόλεις σε ομορφιά και σε γεωγραφική θέση και άλλες τόσες σε μέγεθος και σε αφθονία αγαθών. Ήταν απερίγραπτη σε όλα. Αλλά, ενώ πριν υπερηφανευόταν για τα αγαθά της και τον θρυλικό της πλούτο, τώρα όλα χάθηκαν, αλίμονο, και πήραν άσχημη τροπή. (Ιωάννης Αναγνώστης) Για να μιλήσω ειλικρινά, σε ποιο είδος αμαρτίας δεν επιδοθήκαμε; Πορνείες, μοιχείες, αναισχυντίες, μίση, ψέματα, κλοπές, έριδες, φιλονικίες, ύβρεις, θυμοί, πλεονεξίες, αδικίες και πάνω απ' όλα ο φθόνος, ήταν οι καθημερινές μας ασχολίες και μάλιστα στο φως της μέρας. Κανείς από μας δεν προσπαθούσε να συμπεριφερθεί σωστά στον πλησίον του, αντίθετα, παρασυρμένος από τρέλα, προσπαθούσε να του κάνει όσα ο ίδιος δεν θα επιθυμούσε να υποστεί. Κανείς δεν σκεφτόταν να παραχωρήσει κάποιο από τα αγαθά του σε όσους είχαν ανάγκη υπακούοντας στην αρχή της αλληλεγγύης. "Ολοι συναγωνίζονταν να πλουτίσουν εις βάρος των άλλων, χλευάζοντας, εξαπατώντας και συκοφαντώντας ο ένας τον άλλον. Όλα τα είδη των κακών πράξεων ανακαλύπτονταν μέσα τους: πίεζαν τα ορφανά, δεν σέβονταν τα δικαιώματα των χηρών, ξέσπαγαν σε καβγάδες και εξύφαιναν δολοπλοκίες. Ποια ήταν ή συνέπεια όλων αυτών; (Ιωάννης Καμινιάτης) Ο ήλιος ανέτειλε πάνω από τους αγρούς χωρίς να μπορέσει να διαλύσει τη φονική νύχτα, αφού ο ζόφος του θανάτου περιφρονούσε τις ηλιαχτίδες. Μόλις άνοιγε κανείς τα μάτια του μετά από γλυκό ύπνο, συναντούσε τον πικρό και παντοτινό ύπνο. Ένας αληθινός εφιάλτης κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια όσων κοιμόντουσαν. Όποιος τον έβλεπε, έκλεινε τα