ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΛΕΤΙΚΩΝ ΘΕΩΡΙΩΝ ΣΤΗ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΑ: ΟΙ ΠΕΡΣΕΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

Στα 1917, πριν κοπάσει το αιματοκύλισμα του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου, ο Σωτήρης Σκίπης (1881-1952) εκδίδει στο Παρίσι το τρίπρακτο δράμα του, Les Perses de l’ Occident (Οι Πέρσες της Δύσης), για να καταδικάσει ανοιχτά τον παγγερμανισμό και τον ρατσισμό, πριν ακόμα επικρατήσει ο δεύτερος όρος. Το βιβλίο, ξεθαμμένο από τις κλειστές συλλογές σπάνιων εκδόσεων ελληνικών βιβλιοθηκών, «συγκλονιστικό και τιμωρητικό», όπως επισημαίνει ο Πωλ Φορ στον πρόλογο, στάθηκε η αφετηρία της ερευνητικής διαδρομής. Η παρούσα έκδοση φέρνει στο αναγνωστικό κοινό τη μετάφραση του έργου στην ελληνική γλώσσα μαζί με τις αντιδράσεις της παρισινής λογιοσύνης που πλαισιώνουν τον αυτοτελή τόμο του δράματος. Η παρούσα έκδοση εξετάζει την παραμελημένη, από τη σύγχρονη έρευνα, συμβολή του Σκίπη στη θεατρική τέχνη, συγκεντρώνοντας νέους ιστοριογραφικούς καρπούς, πέρα από τα παραμυθοδράματα και τα ονειροδράματα, τα είδη με τα οποία κατ’ εξοχήν συνδέαμε τον ποιητή μέχρι σήμερα. Εστιάζοντας στους Πέρσες της Δύσης ξεδιπλώνεται μια εντελώς άγνωστη πτυχή, που αντανακλά την πρόσληψη των φυλετικών θεωριών από Έλληνες λογίους που κινούνται στην Ευρώπη, στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Οι σελίδες του θεατρικού κειμένου αποκαλύπτουν πληγές που η ανθρωπότητα δεν έχει καταφέρει ακόμα να γιατρέψει: τον όλεθρο του πολέμου και τις εγκληματικές συνέπειες από την υποταγή της επιστήμης σε ιδεολογικά και πολιτικά προτάγματα, που διεκδικούν την ανωτερότητα μιας κάποιας «αρίας φυλής» απέναντι στους «εκφυλισμένους άλλους». Η μελέτη επιδιώκει να ερμηνεύσει τους λόγους που, παρά τους θερμούς επαίνους διανοουμένων και καλλιτεχνών, όχι μόνο δεν επέτρεψαν τη σκηνική πραγμάτωση του έργου στις παρισινές σκηνές την εποχή της έκδοσης, αλλά χρειάστηκε να περάσει παραπάνω από ένας αιώνας για να το ανασύρουμε από τη λήθη.